بیماری کولیک در اسب | علائم و روش های درمان و پیشگیری

بیماری کولیک در اسب | علائم و روش های درمان و پیشگیری

کولیک به نشانه هایی از درد میان تنه ای (شکمی) گفته میشود و در اسب ها معمولاً به علت مشکلات معده و روده ایجاد می شود.  بالغ بر ۷۰ نوع متفاوت از مشکلات روده ای وجود دارد که می تواند باعث بروز نشانه های کولیک شده و شدت آن از متوسط تا حاد(تهدید جانی)طبقه بندی می شود.

بیماری کولیک یکی از معمول ترین علت های مرگ در اسب هاست، گرچه تشخیص پیش از موعد این بیماری امروزه بسیار بهتر از زمان گذشته است. این پیشرفت ها به روش‌هایی نوین در تشخیص و درمان کولیک، داروهای بیهوشی بهتر و تکنیک ها و تجهیزات جراحی پیشرفته تر منتهی می شود.

 در درمان با عمل جراحی در موارد جدی تر، تشخیص بi موقع  فاکتور مهمی است که به شانس زنده ماندن اسب در جراحی پیش رو نقش مهمی ایفا می‌کند.

 چه چیزی باعث درد کولیک در اسب می شود؟

اسب ها مانند انسان، به دردهای روده نسبتا حساس هستند. این درد می تواند ناشی از اسپاسم روده ای (انقباض شکمی) باشد، که از کش آمدن دیواره روده به علت گاز و مواد غذایی نشات گرفته و راه عبور خون به قسمتی از روده یا معده را میبندد و به طور غیرطبیعی خون در آن نقطه متوقف می شود.

موارد غیر روده ای نیز وجود دارد، مانند تورم تیغه سم اسب، سنگ مثانه یا مشکلات تخمدان که ممکن است در نگاه اول ، علائمی مانند کولیک داشته باشند. این موارد با نام “کولیک تقلبی” نیز شناخته می شوند ولی می توانند جدی باشند.

علائم و نشانه های کولیک در اسب ها

 اسب ها معمولاً تمام یا تعدادی از نشانه های زیر را از خود بروز می‌دهند:

 موارد ملایم

  • حلقه کردن لب
  • نگاه کردن به اطراف
  •  بی قراری
  • پا کوبیدن به زمین

 موارد متوسط

  •  دائما در حالت ادرار قرار گرفتن
  • دراز کشیدن و به پشت خوابیدن
  •  به مدت طولانی روی پهلو خوابیدن

 موارد حاد

  •  غلت خوردن های خشونت آمیز
  • عرق کردن
  •  نفس نفس زدن
  • آسیب دیدگی بدن و صورت به دلیل غلت خوردن و کوبیدن خود به اطراف

چه باید کنید اگر به کولیک مشکوک شدید؟

 کولیک مریضی بالقوه است که می تواند تهدید جانی تلقی شود. اگر اسبی نشانه های متوسط یا حاد نشان داد باید به سرعت تحت نظر دامپزشک قرار گیرد.  اگر اسب شما نشانه های متوسط یا حاد کولیک را از خود نشان داد، سعی کنید آن را برای قدم زدن برده(مطلقا چهارنعل یا یورتمه نکنید) و بیشتر از ۱۰ دقیقه این کار را انجام ندهید. اگر نشانه ها بیش از ۳۰ دقیقه طول کشید یا بطور غیر معمول شدیدتر شد، با دامپزشک خود بلافاصله تماس بگیرید.

بیماری کولیک

انواع کولیک

 کولیک به مریضی های بسیاری نسبت داده می شود که شامل موارد زیر می باشد:

نفخ معده :  حجم کوچک معده اسب باعث می‌شود تا مستعد نفخ باشد، به خصوص وقتی که بخواهد مقدار زیادی غلات را در یک وعده غذایی هضم کند. این اتفاق ممکن است باعث پارگی معده شده که بسیار مرگبار است.

کولیک جابجاشدگی :  روده کوچک در حفره شکمی به حالت معلق قرار دارد و آزادانه در شکم حرکت می کند. این تحرک می‌تواند روده کوچک را برای پیچ خوردن مستعد سازد. روده پیچ خورده به عمل جراحی فوری احتیاج دارد تا به حالت قبلی خود برگشته و لازم است که هر بخش یا بخشهایی که به علت قطع جریان خون آسیب دیده است، از روده جدا شود. در ضمن هم روده کوچک و هم روده بزرگ می تواند در حفره شکمی جابجا شوند و باعث درد و قطع شدن جریان خون گردند. کولیک جابجاشدگی می تواند به خاطر ازدیاد گاز در شکم ایجاد شود که باعث شناور شدن روده و حرکت در حفره شکمی می شود. کولیک جابجاشدگی به درمان جراحی فوری نیاز دارد.

کولیک بهم فشردگی : روده بزرگ روی خود تاخورده و چندین تغییر مسیر(خمیدگی) و تغییر ضخامت در آن ایجاد میشود. این خمیدگی ها و تغییر ضخامت می‌تواند باعث پیدایش کولیک بهم فشردگی شود. این اتفاق جایی می‌افتد که حجم فشرده ای از خوراک یا مواد خارجی روده را مسدود میکند(شامل روده کور نیز میشود). کولیک بهم فشردگی می‌تواند منجر به زبری مواد خورده شده، کم‌آبی و انباشته شدن مواد خارجی مانند شن شود.

کولیک گازی : تمام کولیک ها با نوعی از انباشته شدن گاز مرتبط هستند. گاز علاوه بر روده در معده هم میتواند انباشته شود. بعد از تجمع گاز، شکم متورم شده و منجر به درد میان تنه ای می‌شود. تجمع گاز بیش از حد به علت هضم مقدار زیادی غلات یا غذای ناسالم توسط باکتریهای گوارشی به وجود میاید. برای کاهش دادن فشار گاز و مایع انباشته شده در معده، لوله گوارشی-هوایی توسط دامپزشک جاگذاری میشود.

کولیک انقباضی : به انقباضات ماهیچه نرم روده ها گفته می شود. این کولیک با هضم نشدگی در انسانها مقایسه شده و معمولاً به راحتی توسط دامپزشک درمان میشود. هیجان بیش از حد می‌تواند از علت های  کولیک انقباضی باشد.

التهاب روده: التهاب روده احتمالاً از باکتری، خوردن غلات زیاد یا غذای آلوده به وجود می آید. اسب هایی که دچار التهاب روده میشوند، ممکن است اسهال بگیرند. این التهاب غالباً به سختی تشخیص داده می‌شود و می‌تواند با علائم کولیک جابجایی یا فشردگی خود را بروز دهد.

درمان بیماری کولیک

درمان

 برای درمان مناسب کولیک، مهم است که دلیل به وجود آمدن آن مشخص شود، تا بتوان آن را اصلاح کرد. علائم کولیک شدید ضرورتا نشان دهنده شدت خود کولیک نیستند و گاهی مشخص کردن دلیل واقعی و درمان مناسب آن بسیار مشکل است. به همین دلیل مطمئن شوید که دامپزشک هر چه سریعتر اسب شما را ارزیابی کند. بسیاری از موارد کولیک می توانند با دارو به خوبی درمان شوند، ولی در مواردی که فشردگی شدید یا پیچش وجود داشته باشد، ممکن است جراحی فوری نیاز باشد.

 در حالی که منتظر دامپزشکی خود هستید باید موارد زیر را انجام دهید:

اسبتان را تحت نظر داشته و نشانه های حیاتی و مدفوعش را کنترل کنید. خوراک اسب را محدود کنید، چون اگر گرفتگی در مسیر گوارش وجود داشته باشد، هرگونه خوراکی می‌تواند مشکل را حادتر کند. بگذارید اسب در حد توان استراحت کند. بجز مواردی که اسب شروع به غلت خوردن و به خطر انداختن خود و اطرافیانش می کند، راه بردن او ضرورتی ندارد.

هیچ دارویی را بدون دستور دامپزشک معالج استفاده نکنید. مسکن ها می توانند نشانه های بیماری را پنهان کرده و تشخیص و درمان آنرا پیچیده تر کند. علاوه بر آن اگر داروی باناماین در عضلات تزریق شود،باعث به وجود آمدن دمل چرکی کزاز گونه شده و می تواند مرگ آور باشد. استفاده باناماین همیشه باید به صورت خوراکی یا وریدی باشد.

بعد از رسیدن دامپزشک، او به صدای شکم اسب گوش خواهد داد و نشانه های حیاتی را بررسی و از لوله گوارشی-هوایی برای انجام آزمایش مقعدی استفاده می کند. اکثر کولیک ها با دارو و استفاده از لوله گوارشی-هوایی به منظور کاهش دادن حجم گاز، در مزرعه قابل درمان هستند. اما اگر دامپزشک  به جابجا شدگی یا فشردگی مشکوک شود و نتواند آن را در محل برطرف کند، شما را به مراکز جراحی اسب ارجاع خواهد داد.

 پیشگیری

 بعد از فهمیدن دلیل به وجود آمدن کولیک و درمان آن، انجام بعضی اعمال پیشگیرانه بدیهی است. برای مثال اگر تغییر ناگهانی رژیم غذایی در اسب مشکلی ایجاد کرد، اطمینان حاصل کنید تا در آینده این تغییرات غذایی را به آرامی و ملایمت انجام دهید. دیگر اعمال بازدارنده شامل موارد زیر هستند:

  •  به اسب خود طبق برنامه منظم غذا دهید، حتی در تعطیلات.
  •  تغییرات ناگهانی در رژیم غذایی اسب ایجاد نکنید.
  •  جعبه های غذا و بسته های کاه و لوازم غذاخوری را از هر گونه گرد و غبار یا کپک زدگی در امان نگه دارید.
  •  دندان ها را مرتباً چک کنید تا باعث بوجود آن مشکل در جویدن غذا نشود.
  •  تمرینات بدنی مناسب برای اسب در نظر بگیرید.
  •  به میزان مناسب علوفه به اسب بخورانید(حداقل۵۰%کل رژیم غذایی).
  •  غذا را روی زمین به اسب ندهید تا باعث بلع خرده سنگ یا خاک نشود.
  •  مطابق با نیازهای مزرعه، برنامه موثر کنترل انگل برای اسب خود فراهم کنید.

نظرات کاربران ( 0 نظر )